Nhớ về các nhà văn Nga Xô Viết
Sau Bôrít Pôlêvôi là các nhà văn, nhà thơ Nga như Ximônốp, Éptusenkô, Nicôlaiép, Niculin, Kachốp… không ngại bom đạn Mỹ, họ đã đến Quảng Bình - Vĩnh Linh, cùng chúng tôi vào tận cầu Hiền Lương, sông Bến Hải, đi thăm các địa đạo Mũi Si, Vĩnh Mốc. Ra trận địa sống “ba cùng” với các chiến sĩ pháo cao xạ, pháo mặt đất …
Đón tiếp các nhà văn Việt Nam tại trụ sở Ban Chấp hành Hội Nhà văn Liên Xô.
Ximônốp, người có bài thơ nổi tiếng Đợi anh về trong thời đánh phát xít Đức, cũng vào đất lửa Quảng Bình - Vĩnh Linh trong những ngày đánh Mỹ ác liệt. Chúng tôi đón vợ chồng Ximônốp ở căn nhà hầm của Tỉnh uỷ Quảng Bình. Ông ôm lấy chúng tôi và nói: “Trong cuộc chiến đấu này, các nhà văn Việt Nam sẽ không bao giờ bị lẻ loi. Chúng tôi luôn luôn bên cạnh các đồng chí, đồng nghiệp”. Ximônốp đã đến thăm các nhà trẻ trong lòng đất, thăm các phòng mổ của bệnh viện và trường học dưới nhà hầm; cùng sống trong địa đạo với bộ đội và du kích. Đến đâu Ximônốp cũng thấy những vành khăn tang trắng xoá trên mái đầu những người vợ mất chồng, con cái mất bố, mẹ… Ximônốp đã khóc. Trở về Nga không bao lâu ông đã cho in cuốn sách viết về cuộc chiến chống Mỹ ở Việt Nam: Nỗi đau khổ không chỉ của riêng ai. Cuốn sách đã làm xúc động hàng triệu bạn đọc trên thế giới.
Tôi nhớ trong số các nhà văn Nga đến với chúng tôi có một nhà văn đã từng là chiến sĩ, thương binh cụt một cánh tay. Đó là đại tá pháo binh của Hồng quân tên Nicôlaiép. Anh bị mất cánh tay khi chỉ huy pháo binh giã vào sào huyệt của Hítle, giải phóng Berlin. Đến Quảng Bình được ít hôm, Nicôlaiép yêu cầu tôi đưa anh về thăm gia đình, xem vợ con nhà văn Việt Nam sống thế nào dưới tầm bom đạn ác liệt của giặc Mỹ. Đầu tiên anh đến xem Bích An, vợ tôi đang giảng dạy một lớp học dưới mặt đất. Rồi anh theo con trai tám tuổi của tôi tên Trần Ngọc Phong về tận căn nhà hầm của gia đình tôi. Nicôlaiép chui xuống hầm rất khó khăn vì người anh cao lớn, kềnh càng.
Anh tò mò xem và hỏi rất nhiều về cuộc sống của chúng tôi dưới mặt đất: Góc học tập của các con tôi, miếng ván kê lên đùi là bàn viết của vợ tôi soạn bài và cái hòm đạn pháo rỗng làm bàn viết mà đêm đêm, khi bom đạn Mỹ nổ rền trên mặt đất, dưới hầm tôi vẫn viết. Bảy cuốn sách đã được in nhờ viết suốt bốn năm trên cái hòm đạn ấy. Chui lên khỏi mặt đất, Nicôlaiép lắc đầu ngao ngán vì anh cho rằng cái hầm quá mỏng manh so với bom tạ, bom tấn của Mỹ và anh không giấu được nước mắt. Để mong giảm bớt xúc động của Nicôlaiép, tôi bảo Ngọc Phong đọc cho bác nhà văn Nga nghe bài thơ Cái hầm của cháu:
… Hầm em, hầm chéo bảy vài
Thân nó dài dài, cột dựng cao cao
Đêm đêm khi trời đầy sao
Máy bay giặc Mỹ ào ào liệng qua
Mày có Thần Sấm, Con Ma
Thì ta có súng và ta có hầm…
Bài thơ của Phong hình như gây được ít nhiều “lạc quan” đã làm cho Nicôlaiép cười và anh yêu cầu ghi lại cho anh. Sau này, khi tôi cùng đoàn nhà văn Việt Nam đến Mátxcơva, tôi đã đến thăm nhà Nicôlaiép. Nghe chúng tôi đến Nga, anh đang công tác ở Paris vội bay về tiếp đón. Sau bữa cơm sum họp, anh đem tập thơ mới in ra tặng tôi. Trong đó có bài Cái hầm của Ngọc Phong đã được dịch ra tiếng Nga và lời giới thiệu rất trân trọng của anh.
Tôi nhớ những ngày ở lại Quảng Bình, Nicôlaiép đòi được đến thăm đại đội pháo binh nữ Ngư Thuỷ. Mặc dù có thể gặp nguy hiểm do lúc đó, tàu chiến Mỹ luôn rình rập ngoài khơi chực bắn vào đất liền nhưng Nicôlaiép van nài quá, Tỉnh uỷ đồng ý cho đi. Đến nơi, gặp lúc chị em đang báo động sẵn sàng chiến đấu bên bốn khẩu pháo 130mm nòng dài. Nicôlaiép đứng nghiêm trước cô The đại đội trưởng, giơ tay chào và báo cáo theo điều lệnh quân sự: “Tôi, Nicôlaiép, chiến sĩ pháo binh Hồng quân, xin được tham gia chiến đấu”. Nghe xong lời dịch và lời giới thiệu của tôi, cô The nghiêm giọng nói: “Được bổ sung pháo thủ Nicôlaiép vào khẩu đội 3”.
Tuy chỉ còn một tay, Nicôlaiép vẫn thao tác rất thành thạo. Nhưng tàu địch đã ra xa, mất hút. Đại đội trưởng đánh kẻng báo yên, cho chị em đi ăn cơm trưa. Nicôlaiép cùng chúng tôi ngồi dưới bóng mát rừng phi lao ăn cơm với cá biển và canh rau lang. Cơm nước xong, chị em ngồi vây quanh nghe Nicôlaiép kể về pháo binh Nga do anh chỉ huy đánh phát xít Đức. Và các cô đã kể cho anh nghe kinh nghiệm dùng pháo 130mm của Nga, bắn cháy hai tàu chiến Mỹ.
Lúc chia tay ra về, Nicôlaiép nói trong nước mắt: “Nếu được phép của hai chính phủ, anh sẽ tình nguyện trở lại Ngư Thuỷ cùng chị em đánh Mỹ. Nicôlaiép lưu luyến chia tay chị em pháo binh Ngư Thuỷ và suốt dọc đường về, anh ngồi im lặng trong xe với đôi mắt rất buồn. Chợt anh vỗ vai động viên tôi: “Bạn ơi hãy cố gắng viết về những cô gái ngư dân anh hùng đó. Nếu chúng ta không viết được gì về họ, thật là có tội lớn”.
Nhớ đến lời Nicôlaiép, tôi đã viết. Khi đến thăm nhà anh ở ngoại ô Mátxcơva, tôi đã đưa ra cuốn truyện Chớp biển và kịch bản phim Những bông cỏ mặt trời viết về các cô gái pháo binh Ngư Thuỷ, tặng Nicôlaiép. Anh ôm hôn tôi nói: “Thế là chúng ta đã không quên các cô dân quân pháo binh ở Quảng Bình”…
Thấm thoắt đã mấy chục năm trôi qua nhưng những kỷ niệm về các nhà văn Nga Xô Viết vẫn in đậm trong lòng tôi.
TIN LIÊN QUAN
Rạp chiếu phim trực tuyến Premier tăng trưởng gấp đôi số người đăng ký trong nửa đầu năm - lên 2,1 triệu
01/08/2022
Theo quyết định của ban tổ chức, năm nay, Nga sẽ không trao giải thưởng văn học toàn Nga 'Sách bán chạy quốc gia', trong khi những cuốn sách trong danh sách bình chọn phản ánh một cách đáng ngạc nhiên tâm trạng của công chúng năm 2022.
26/04/2022
Vào ngày chủ nhật 24.4.2022, toàn thể thế giới Kitô bao gồm các tín hữu Chính thống giáo, Công giáo và Tin Lành cùng hân hoan đón thánh lễ Phục sinh. Đây cũng được coi là ngày lễ cổ xưa nhất nước Nga, xuất hiện từ cuối thế kỷ thứ X.
Hải quan Phần Lan viện dẫn lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu (EU) xung quanh tình hình Ukraine rồi thu giữ các tác phẩm nghệ thuật được mượn từ Nga để trưng bày ở châu Âu.
08/04/2022
Viện Ngôn ngữ Nga quốc gia mang tên A. S. Pushkin đã công bố "Chỉ số về vị trí của tiếng Nga trên thế giới" trong năm 2021, theo đó tiếng Nga là một trong những ngôn ngữ phổ biến nhất trên thế giới.
31/03/2022
Lễ hội Tiễn mùa đông Maslenitsa là truyền thống từ lâu đời của người dân “xứ sở Bạch Dương”. Trong suốt lễ hội, mọi người vui chơi xả láng hết cả tuần.
14/03/2022
Bộ sách "Siêu lý tình yêu" của triết gia người Nga Vladimir Soloviev vừa được Nhà xuất bản Tri thức tái bản sau nhiều năm vắng bóng.
11/03/2022
Sau hai tuần quay phim trên Trạm Vũ trụ Quốc tế, nữ nghệ sĩ và đạo diễn điện ảnh Nga có một phi hành gia tháp tùng đã trở về Trái đất bình an.
Nam diễn viên Heo Sung-tae đóng vai trùm xã hội đen Jang Deok Soo với số áo «101» trong bộ phim truyền hình Hàn Quốc «Trò chơi con mực» («The Squid Game») hóa ra là một người thạo tiếng Nga, thậm chí có thời anh từng làm việc ở nước Nga.
13/10/2021
Sau thời gian tập huấn và chuẩn bị, một đoàn làm phim Nga sẽ được đưa lên vũ trụ. Bộ phim đầu tiên quay ngoài không gian bấm máy trong tháng 10.
04/10/2021