Văn học Việt - Nga: “Khơi thông một dòng chảy cũ”
Dịch giả Thuý Toàn tâm sự, không thể nhớ hết bao lần ông đã đặt chân đến nước Nga, nhưng chuyến đi lần này cùng các nhà văn VN tham dự Toạ đàm giới thiệu văn học VN tại Nga và văn học Nga tại VN, trong khuôn khổ Những ngày Văn hoá Việt Nam tại Liên bang Nga, ông lại mang một tâm trạng thật đặc biệt. Bởi đây là lần đầu tiên có một cuộc toạ đàm sau nhiều thập kỷ văn học Việt - Nga trải qua mối “nhân duyên” sâu nặng.
Hơn nửa thế kỷ gắn bó với nền văn học Nga và có trên 60 đầu sách đã được xuất bản, hàng ngàn bài thơ Nga đã đến với bạn đọc VN qua bản dịch Thuý Toàn, có thể nói ông là người đã truyền cảm hứng và tình yêu nước Nga tới hàng triệu độc giả VN. Tham gia toạ đàm giới thiệu văn học giữa hai nước, ông có những cảm xúc gì?
- Dịch giả Thuý Toàn: Cuộc toạ đàm trong khuôn khổ Những ngày Văn hoá VN tại Liên bang Nga có thể xem là một sáng kiến của Bộ VHTTDL VN trong bối cảnh cần tăng cường giao lưu, quảng bá nền văn học giữa hai nước hiện nay.
Một cuộc gặp gỡ của đội ngũ những người làm công việc giới thiệu nền văn học của hai quốc gia cũng đã được mong đợi từ lâu, sau nhiều thập kỷ văn học Nga xuất hiện tại VN và ngược lại. Tín hiệu vui cho một giai đoạn mới phát triển mối quan hệ giao lưu giữa hai nền văn học càng loé sáng khi mới đây, Hội Nhà văn VN đã có quyết định thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển văn học VN-LB Nga. Cả hai nền văn học, sau nhiều thập kỷ “giao duyên” đều đang có những động thái tích cực để tiếp tục tìm đến với nhau.
Tham gia toạ đàm là những tên tuổi nổi tiếng gắn liền với nhịp cầu giao lưu văn hoá, văn học Việt- Nga đã được bắc qua nhiều thập kỷ?
- Sẽ có sự tham gia của nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Phó Chủ tịch Hội Nhà văn VN, các dịch giả Thuý Toàn, Từ Thị Loan, đều là những gương mặt đã gắn bó với văn học Nga. Ngoài ra sẽ có một số tác giả người Việt đang sống tại Liên bang Nga, trong đó có thể kể đến dịch giả Nguyễn Thị Kim Hiền, công tác tại Đài Tiếng nói nước Nga.
Chúng tôi cũng rất mong được gặp lại những dịch giả xuất sắc người Nga tại cuộc toạ đàm này. Nhưng tiếc là những dịch giả Nga cùng thế hệ với chúng tôi đã ra đi gần hết, chỉ còn lại nữ dịch giả Inna Zimônina, năm nay cũng đã 76 tuổi. Sau thế hệ chúng tôi vài năm cũng có những cái tên như N.Kobelev, Glazunov, Anatoli Xokolov, Tachiana Filiniônova…
Những tác phẩm văn học Việt - Nga do dịch giả Thuý Toàn dịch
Các nhà văn, dịch giả VN tham dự Những ngày Văn hoá VN tại Liên bang Nga sẽ mang theo trong hành trang của mình những gì, thưa ông?
- Hãy hình dung đó là một cuộc “trải nỗi lòng” của những con người đã sâu nặng tình yêu với đất nước Nga tươi đẹp. Các nhà văn, dịch giả sẽ trình bày tham luận với những điều tâm huyết về “mối nhân duyên” giữa hai nền văn học Việt- Nga. Trong tham luận của mình, tôi sẽ điểm lại một cách hệ thống về tình hình giao lưu văn học Việt- Nga qua nhiều giai đoạn.
Một số phát hiện mới trong mối quan hệ giao lưu văn học Việt- Nga cũng sẽ được đưa ra tại toạ đàm này. Chẳng hạn, trước đây văn học Nga được xác định xuất hiện tại VN từ những năm 30 nhưng gần đây, qua những nghiên cứu riêng của tôi cho thấy vào năm 1927 tại VN đã có một tác phẩm văn học Nga được dịch...
Ngoài ra, toạ đàm sẽ trình chiếu video về văn học Nga tại VN. Chúng tôi cũng sẽ mang theo một số sách dịch tiêu biểu cho từng giai đoạn “sống” của văn học Nga tại VN...
Gần trọn cuộc đời gắn bó với một nền văn học lãng mạn, nhân văn và giàu âm hưởng, ông cũng đã chứng kiến từng giai đoạn tồn tại của văn học Nga tại VN. Vậy, trong sức sống bền bỉ của nền văn học ấy ở ta có nguồn động lực từ chính những dịch giả tâm huyết và yêu mến nước Nga?
- Giai đoạn “lao đao” của văn học Nga tại VN chỉ diễn ra trong khoảng 1990- 1995. Sau thời gian ngắn đó, một đội ngũ giàu nhiệt huyết đã tham gia tích cực để giữ mạch chảy của nền văn học này trong tâm hồn, đời sống của hàng triệu độc giả VN. Từ 1995 trở đi, một số NXB đã tái bản những bản dịch đã trở thành kinh điển.
Bằng nhiều con đường khác, tình yêu với văn học Nga đã được hâm nóng trở lại. Cũng chính nhờ tình yêu bền bỉ và chung thuỷ đó của nhiều thế hệ tác giả, dịch giả VN mà sức sống của nền văn học này luôn bền bỉ. Văn học Nga luôn chiếm lĩnh trái tim của nhiều đối tượng độc giả tại VN.
Gần như tương đồng với thế hệ vàng của văn học Nga thì tại VN, cũng có một thế hệ vàng những dịch giả yêu mến những áng văn chương, thơ ca Nga. Vậy còn đời sống văn học VN tại Nga thì sao, thưa ông?
- Có thể nói, việc giới thiệu, quảng bá văn học VN tại Nga cũng đã từng được tiến hành một cách rất bài bản. Ngay từ năm 1955 đã bắt đầu có sách văn học VN được dịch sang tiếng Nga. Những năm 60- 90 là giai đoạn văn học Việt được giới thiệu rất rộng rãi. Chưa có một đất nước nào lại giới thiệu bài bản và khoa học về văn học VN như nước Nga. Hàng trăm tác phẩm của các tác giả nổi tiếng trên văn đàn VN đã được dịch. Có hẳn một tuyển tập văn học VN 15 tập với hàng ngàn trang viết, giới thiệu tác phẩm của nhiều tác giả VN…
Còn tại cuộc toạ đàm lần này, chúng ta có thể hi vọng những gì?
- Đó chỉ là khúc dạo đầu để khơi thông lại một dòng chảy cũ. Tất nhiên, cuộc gặp gỡ giữa những gương mặt đại diện cho nền văn học của hai quốc gia chắc chắn sẽ là tín hiệu vui cho mối quan hệ gắn kết, giao lưu, quảng bá trong những năm tới.
Với cá nhân dịch giả Thuý Toàn thì sao?
- Còn bao nhiêu sức lực, tôi sẽ tiếp tục yêu mến nước Nga, nền văn học Nga, tiếp tục cống hiến cho công cuộc quảng bá văn học Nga tại VN và ngược lại. Trước mắt, tôi sẽ tập trung vào hai công việc là xây dựng Quỹ hỗ trợ phát triển văn học VN - Nga. Đồng thời, tôi cũng đang tham gia một dự án xây dựng nhà lưu niệm văn học Nga tại VN.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
TIN LIÊN QUAN
Từng bị trì trệ bởi ảnh hưởng của cuộc xung đột Nga – Ukraina, thời gian gần đây xuất khẩu thuỷ sản sang Nga đã và đang có nhiều dấu hiệu tích cực.
08/09/2022
Tập đoàn Vận tải FESCO (LB Nga) đã khai trương tuyến đường biển thường xuyên FESCO VIETNAM DIRECT LINE (FVDL), kết nối trực tiếp các cảng Việt Nam (Hải Phòng, Thành phố Hồ Chí Minh) với cảng Vladivostok (Viễn Đông - LB Nga).
08/06/2022
Theo phóng viên TTXVN tại Nga, ngày 17/5, trong khuôn khổ “Những ngày Việt Nam tại Saint Petersburg”, Ủy ban Đối ngoại thành phố Saint Petersburg phối hợp với Đại sứ quán Việt Nam tại LB Nga tổ chức Diễn đàn Du lịch Việt Nam – Saint Petersburg lần thứ 3.
18/05/2022
Cơ quan Kiểm dịch động thực vật Liên bang Nga (FSVPS) vừa bổ sung thêm 2 doanh nghiệp thủy sản vào danh sách được phép xuất khẩu vào Liên minh kinh tế Á – Âu.
Quý I, xuất khẩu gạo sang Nga tăng 2,6 lần so với cùng kỳ 2021 và là nhóm tăng mạnh nhất trong 23 mặt hàng xuất sang quốc gia này.
26/04/2022
Số liệu vừa được cập nhật của Tổng cục Hải quan cho thấy, xuất khẩu hàng hóa sang Nga trong quý đầu năm chỉ bằng 16% so cùng kỳ năm ngoái.
13/04/2022
Xuất khẩu hàng nông sản từ Việt Nam sang Nga năm 2021 đạt 612,7 triệu USD, tăng 25% so với năm 2020; từ Nga sang Việt Nam đạt 523,1 triệu USD, tăng 21% so với năm 2020.
08/04/2022
Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn điện đàm với Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov, đề nghị Moskva có biện pháp bảo đảm an toàn cho dân thường rời vùng chiến sự Ukraine.
15/03/2022
Theo quy chế của Hiệp hội đường sắt quốc tế, đình chỉ sự tham gia của đường sắt Nga và Belarus - bao gồm cả các công ty con của họ - trong các hoạt động của Hiệp hội.
08/03/2022
Lệnh trừng phạt của Mỹ và phương Tây lên Nga đang khiến các đơn hàng Việt Nam xuất khẩu bị ngưng trệ và kẹt thanh toán.
05/03/2022