Tổng thống Nga bãi chức Thị trưởng Matxcơva

Sáng 28/9, Tổng thống Nga Dmitry Medvedev ký sắc lệnh “Về chấm dứt trước nhiệm kỳ quyền hạn của Thị trưởng Matxcơva”. Trong văn kiện “nóng” này có những câu chữ chưa từng thấy: “Bãi nhiệm ông Luzhkov Yuri Mikhailovich khỏi chức vụ thị trưởng Matxcơva do đã mất sự tín nhiệm của Tổng thống Liên bang Nga”. Thế là cuối cùng đã xảy ra điều mà giới truyền thông trong và ngoài Nga đã bàn tán suốt 3 tuần nay như là sự kiện khó tránh khỏi.

Như thông cáo của Cơ quan báo chí điện Kremlin, nhân vật được chỉ định tạm thời thực hiện nhiệm vụ lãnh đạo thủ đô Nga là ông Vladimir Resin – vốn phụ trách khối xây dựng thành phố. Năm nay 74 tuổi, ông Resin là bậc trưởng lão cao tuổi nhất trong số các Phó Thị trưởng Matxcơva. Những khi ông Luzhkov vắng mặt, chính ông Resin là người điều hành mọi công việc lãnh đạo ở siêu đô thị lớn nhất của nước Nga.

Vừa mới hôm qua, ông Luzhkov kết thúc một tuần nghỉ phép và trở lại nhiệm sở với lời tuyên bố không sửa soạn từ chức. Tham dự Hội nghị UNESCO về giáo dục trẻ em tiền học đường, Luzhkov cho biết ông bắt tay làm việc với tâm trạng thoải mái. Ban lãnh đạo thành phố thông tin với báo giới rằng tháng 10 này ông Luzhkov sẽ tiến hành ba chuyến đi công tác nước ngoài theo kế hoạch định sẵn, đến Đức, Việt Nam và Kazakhstan.

Nhìn bề ngoài cũng có thể thấy có những “sóng ngầm” trong nội bộ lãnh đạo Nhà nước và thủ đô Nga. Nghe tuyên bố hùng hồn của ông Luzhkov rằng sẽ không tự rời bỏ chức trách, người ta đã dự cảm là những thương thuyết của ông Thị trưởng cùng Kremlin có lẽ chẳng đi tới đâu mà còn đổ vỡ.

Từ đảng “Nước Nga thống nhất” cầm quyền có tin rằng, một trong những điều kiện mà Kremlin nêu ra để đổi lấy việc ông Luzhkov tự nguyện từ nhiệm là chức vụ Chủ tịch Hội đồng Liên bang (Thượng viện Nga) và lãnh đạo tập đoàn quốc gia “Olimpstroi”.

Dư luận đoán định rằng có thể trong cuộc “mặc cả” này các bên đã không nhất trí được với nhau khi thảo luận về các điều kiện cũng như thời điểm từ chức. Cuộc chiến quyền lực thầm lặng được tuyên bố qua truyền thông.

Nhìn lại thì thấy “cuộc chiến tranh không tuyên bố” chống ông Luzhkov đã bắt đầu dấy lên trong truyền thông Nga từ hồi đầu tháng 9. Trên kênh truyền hình NTV chiếu phim “Chiếc mũ cát két” mà một chuyên viên tác giả chính là nhà báo nổi tiếng Sergei Dorenko Trưởng biên tập đài phát thanh “Thời sự Nga”.

Ngay từ năm 1999, Dorenko đã có những tác phẩm báo chí tố cáo các thủ lĩnh khối tranh cử “Tổ quốc - toàn thể nước Nga”, trong đó có ông Luzhkov. Bộ phim phóng sự truyền hình chỉ nghe tên gọi đã biết nhắm vào ai, kể về mối liên hệ kinh doanh của bà Elena Baturina phu nhân Thị trưởng với chính quyền Matxcơva, về quan tâm không vô tư của ông Luzhkov trong công trình xây dựng xa lộ cao tốc chạy qua cánh rừng Khimki vốn được xem như lá phổi xanh của thủ đô.

Tuy vậy hàng triệu người xem phim hẳn không phải ai cũng biết rằng bộ phim “Công việc dưới chiếc mũ cát két” đã được lắp ghép hiệu chỉnh và hoàn thành chỉ trong vòng 1 ngày đêm, sau khi nhóm chuyên viên truyền hình nhận đơn đặt hàng đặc biệt khẩn cấp.

Một chi tiết nữa là trong tiếng Nga, tên phim “Công việc” còn có thể hiểu theo nghĩa nữa là “Hồ sơ”. Chiếc cát két thì không chỉ là phần trang phục bất di bất dịch gắn với ông Luzhkov, mà phải chăng còn ám chỉ hình ảnh “chiếc mũ” vô hình nào đó ở phía trên che chở cho Thị trưởng thủ đô.

Ngày 11/9, kênh NTV tiếp tục cuộc “tấn công”, chiếu phóng sự chủ đề về Luzhkov trong chương trình “Maksimum”. Câu chuyện kể về bà vợ doanh nhân giàu có của ông Thị trưởng và công trình phục dựng tượng đài huyền thoại “Công nông liên minh”.

Ngày 12/9 trên NTV chiếu thêm 2 chương trình nữa phê phán Luzhkov và chính quyền thủ đô do ông đứng đầu. Báo giới Nga đưa ra công luận những chi tiết tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng khá đắt: các quan chức đã “hoá phép” ra sao để xoáy khoản tiền công được cấp để giải quyết vấn đề những con chó vô chủ chạy rông trên các đường phố thủ đô. Rồi cảnh các chính khách bất bình chứng kiến bà Baturina với tài sản nhiều tỷ đô la đã ngỏ lời cảm ơn ông chồng Thị trưởng…

Cùng trong ngày, đề tài chống Luzhkov được chiếu trên kênh thời sự “Rossia 24” thuộc hệ thống truyền hình quốc gia. Cũng vẫn là chuyện di dời các tượng đài thắng cảnh kiến trúc ở Matxcơva dưới cái cớ trùng tu. Khán giả truyền hình Nga cũng thấy phóng sự tài liệu truyền hình này cả trong các chương trình “Vremya” trên kênh “Một”.

Ngay sát lúc ông Luzhkov lên đường đi nghỉ, kênh NVT giới thiệu một bộ phim nữa với tựa đề “Elena Nikolavna kính mến”. Thế nhưng không như người xem chờ đợi, bộ phim này chẳng lần nào nhắc đến mối liên hệ tưởng chừng hiển nhiên giữa khối tài sản khổng lồ của người phụ nữ giàu nhất nước Nga với thế lực của ông chồng Thị trưởng. Dư luận đoán rằng, khi các chuyên viên thực hiện bộ phim này cũng chính là lúc ở đâu đó diễn ra cuộc thương thuyết về quyền lực.

Bản thân ông Luzhkov gọi những chủ đề truyền hình là là thứ “rác rưởi bẩn thỉu” và còn cho biết ông sẽ đâm đơn kiện các nhà báo tác giả ra toà. Ông Thị trưởng – giờ đây đã là cựu – lúc ấy tuyên bố rằng ông quyết không rời chức trách, tuy nhiên liền đó Kremlin đã nhắc nhở ngay: vấn đề Thị trưởng thủ đô ra đi hay ở lại là thuộc thẩm quyền của Tổng thống Nga. Song song, những điều tra dư luận xã hội ở Nga cho thấy rằng chỉ số uy tín của ông Yuri Luzhkov bắt đầu liên tục giảm. “Trung tâm Levada” cung cấp tư liệu: chỉ có 19,5% người được hỏi còn tín nhiệm ông Luzhkov, trong khi số bất tín nhiệm lên tới gần 54%.

Chỉ có kênh truyền hình thủ đô TVTs là bênh vực nhà lãnh đạo Matxcơva với chủ đề phô trương những thành tựu của Thị trưởng.

Mà tựu trung thì các chuyên viên Nga cũng như nước ngoài đều gặp nhau ở ý kiến rằng toàn bộ cuộc tấn công trong truyền thông nhắm vào ông Thị trưởng Matxcơva chỉ là phần nổi của núi băng chìm, tức là biểu hiện về cuộc đấu trong nội bộ lãnh đạo cao cấp của đất nước trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống Nga năm 2012. Có một chi tiết đáng chú ý là ngay cả bà Elena Baturina vài ngày trước khi trở thành “phu nhân cựu Thị trưởng” cũng đã nói ra ý này.

Giới phân tích bình luận rằng nếu như sau cả quá trình phát triển sự kiện sôi sục như vậy, sau cả một mùa hè lửa cháy không chỉ ở rừng Nga, mà ông Dmitry Medvedev vẫn không hạ bút ký lệnh bãi chức ông Yuri Luzhkov, thì có nghĩa là danh tiếng về bản lĩnh chính trị của bản thân đương kim nguyên thủ cũng sứt mẻ trầm trọng. Mặt khác, người ta còn chưa quên rằng trước đây ông Vladimir Putin ủng hộ ông Luzhkov, tuy nhiên ai cũng nhận thấy trong quá trình diễn ra cuộc chiến quanh Thị trưởng Matxcơva thì Thủ tướng Nga không hề phát biểu câu nào.

Từv đó mà có kết luận rằng trong chuyện này giữa cặp đôi nổi tiếng của nước Nga không hề có bất đồng, và chiến dịch gạt nhân vật Yuri Luzhkov khỏi chức vụ Thị trưởng Matxcơva đã do Tổng thống và Thủ tướng cùng chủ trương. Còn việc ông Medvedev ký sắc lệnh bãi chức sáng 28/9 chỉ là một động tác theo đúng thủ tục.

Theo ATPVietnam