Trùm mafia Nga khét tiếng "buôn thần chết"

Lái buôn này bị Mỹ xếp ngay sau trùm khủng bố Osama bin Laden về độ nguy hiểm.


Trùm vũ khí Viktor Bout sau song sắt nhà tù Mỹ.

Nhiều quốc gia tồn tại những thế lực ngầm kiểm soát các hoạt động bất chính như mại dâm, bảo kê, buôn ma túy. Tại Nga, mafia được cho là có rất đông thành viên và được mệnh danh là “chúa tể” của mọi mafia thế giới. Loạt bài này điểm lại những hoạt động tội phạm và sự kiện ghê gớm liên quan đến mafia xứ sở bạch dương.

Trùm buôn vũ khí

Đứng trước vành móng ngựa ở tòa án tối cao bang New York, một người đàn ông Nga trung tuổi nói và được phiên dịch lại: “Tôi không bao giờ có ý định giết hại ai hay bán bất kì thứ vũ khí nào. Chúa biết điều tôi nói là sự thật”. Thẩm phán New York tuyên bố, người đàn ông này phải chịu án 25 năm tù vì gián tiếp gây ra cái chết cho hàng triệu người dân. Đây chính là “chúa tể chiến tranh” hay “lái buôn thần chết” Viktor Bout, tên tội phạm khét tiếng của thế giới ngầm mafia.

Sau khi Liên Xô sụp đổ những năm 1990, buôn vũ khí trở thành một lĩnh vực kiếm bộn tiền cho những kẻ mafia. Chúng chiếm được số lượng lớn vũ khí và bán ra nước ngoài kiếm lời. Việc sở hữu số tiền lớn trong tay giúp mafia Nga thâm nhập sâu hơn vào mạng lưới kinh tế ở quốc gia này và thế lực ngày một mạnh hơn.

Viktor bị kết án 25 năm tù ở Mỹ.

Trong số những trùm mafia buôn vũ khí khét tiếng nhất thế giới, Viktor Bout là cái tên không thể bỏ qua. Sinh năm 1967 tại Tajikistan thuộc Liên Xô cũ, Bout là một người có trí tuệ siêu việt khi tốt nghiệp Học viện Ngoại ngữ Quân sự Moscow và có thể nói thông thạo 6 thứ tiếng. Bout phục vụ trong quân đội Liên Xô với hàm trung úy.

Trong thời gian Liên Xô tham chiến ở Angola thời điểm năm 1987, Bout giữ vai trò trung tá, điều hành các chuyến bay vận chuyển nhiên liệu tới quốc gia châu Phi. Sau khi Liên Xô tan rã, Bout cũng giải ngũ. Ban đầu, Bout chuyên buôn bán các mặt hàng gia dụng như quần áo, nước ngọt nhưng số tiền kiếm được quá ít ỏi. Bout nghĩ ra một cách khác khi nhìn thấy cơ hội từ số vũ khí vô chủ. Ông ta bỏ tiền ra mua lại vũ khí của những sĩ quan muốn bán lại súng ống. Số vũ khí này sau đó được Bout bán lại.

Bout mua hẳn một chiếc vận tải cơ Ilyushin 76 rồi làm mới, chuyển hẳn sang buôn vũ khí, từ súng ống, xe bọc thép, xe tăng tới tên lửa đất đối không. Bout làm ăn với nhiều lãnh đạo khác nhau, trong đó có nhà độc tài Charles Taylor ở Liberia để đổi lấy đá quý, cho cố lãnh đạo Gaddafi ở Libya để lấy dầu lửa. Trong cuộc nội chiến ở Sierra Leone, vũ khí của Bout khiến 15 vạn người thiệt mạng.

Trong một cuộc phỏng vấn năm 1996 với Johnson Thomas, thanh tra vũ khí của Liên Hiệp Quốc, Bout thản nhiên nói: “Nhiều người nghĩ tôi là “lái buôn thần chết”, tuy nhiên tôi không làm thì người khác cũng làm thôi. Mà thực ra, tôi chỉ đang hỗ trợ hậu cần thôi mà”.

Tung hoành khắp nơi

Trùm mafia này được cho là gián tiếp gây ra cái chết cho hàng triệu người.

Năm 1995, Viktor Bout nhận được điện thoại từ một giáo sĩ Hồi giáo dòng Sunni cư trú ở khu vực Pakistan và Afghanistan. Trong cuộc nói chuyện, thủ lĩnh Mullah Omar của tổ chức khủng bố Taliban nói rằng muốn gặp Bout. Trùm vũ khí kể lại: “Tôi biết Taliban không ưa gì tôi vì chính phủ Afghanistan được tôi cấp vũ khí. Nhưng Mullah có lời mời thì tôi sẽ nhận”.

Mullah yêu cầu Bout cung cấp cho phiến quân Taliban 30  tấn vũ khí và lời đề nghị này nhanh chóng được thực hiện. Trong 2 tháng với 45 chuyến bay vận tải ngày đêm, Bout đã đưa tới Afghanistan rất nhiều súng đạn. Đây là nguyên nhân chính giúp Taliban chiếm được thủ đô Kabul. Khi liên minh phương Bắc do Massoud lãnh đạo tìm cách lật đổ Taliban, Bout cũng bán luôn vũ khí cho lực lượng này.

Viktor được thả tự do sau 1 năm ngồi tù.

Vào tuổi 30, Bout trở thành tỉ phú đô-la khi có trong tay phi đội vận tải hơn 60 chiếc. Công ty của ông ta đăng ký trụ sở ở Trung Phi với tên gọi “công ty vận tải hàng không dân sự Viktor Bout”. Ít người biết rằng công ty “dân sự” này chuyên cung cấp vũ khí quân dụng cho nhiều quốc gia châu Phi. Năm 2000, Bout từng nhận được lời mời và đã tới Rwanda ở châu Phi để hướng dẫn binh sĩ ở đây sử dụng vũ khí, kể cả vũ khí hóa học do Bout cung cấp.

Cũng chính vì các hoạt động tội phạm ở cấp độ quốc tế này, Bout trở thành mục tiêu bị nhiều quốc gia truy bắt. Tuy nhiên, việc bắt giữ và thu thập chứng cứ chống lại Bout không hề đơn giản. Một nhà báo Bỉ là Dirk Draulans từng bám theo Bout tới Congo khi “lái buôn thần chết” định bán 16.000 khẩu súng AK-47 và 2 triệu viên đạn cho quốc gia này. Khi Dirk cùng đồng nghiệp định chụp ảnh Bout thì một vệ sĩ của ông ta xuất hiện, làm động tác lưỡi dao chém qua cổ để nói rằng nếu Dirk ghi hình, ông sẽ bị giết.

Vây bắt tử thần

Bí ẩn về cuộc đời của Viktor vẫn còn quá lớn.

Điều quan trọng nhất khi bắt Bout là chứng minh ông ta là lái buôn vũ khí chứ không phải môi giới hay vận chuyển thuê. Năm 2007, một điệp viên thuộc Cơ quan Bài trừ Ma túy Mỹ (DEA) và luật sư Andew Smulian, tự nhận mình là người của lực lượng vũ trang Colombia (FARC) rồi liên lạc với Bout. Trong cuộc nói chuyện, họ đề nghị Bout cung cấp lượng lớn vũ khí và đổi lại là số cocaine lên tới hàng tấn. Bout ngay lập tức đồng ý và cả hai hẹn nhau ở Thái Lan để thực hiện phi vụ này.

Trong gần 1 năm sau đó, toàn bộ các cuộc gặp của Bout và hai điệp viên kia đều được ghi lại. Địa điểm gặp gỡ thay đổi liên tục từ Thái Lan, Đan Mạch, Hungary... Bout cam kết giao cho FARC 6.000 khẩu súng, hàng triệu viên đạn, vài chục nghìn lựu đạn và 100 tên lửa Igla chống máy bay. Số vũ khí này sẽ được thả dù vào khu vực do FARC kiểm soát. Khi có đủ thông tin trong tay, chính phủ Mỹ đã nhờ cảnh sát Thái Lan bắt khẩn cấp Viktor Bout và dẫn độ ông ta về Mỹ.

Viktor hôn vợ tại Mỹ.

Năm 2010, tòa án liên bang Manhattan đã mở phiên tòa xét xử Viktor Bout vì tội buôn lậu vũ khí cho lực lượng FARC. Sau đó 2 năm, thẩm phán đưa ra phán quyết 25 năm tù cho Bout. Tại tòa, Bout nói: “Nếu tôi bị bỏ tù theo lí do này thì làm ơn tống giam tất cả những công ty buôn vũ khí của Mỹ”.

Sau đó, Viktor Bout bị chuyển tới nhà tù thành phố bang Marion, bang Illinois. Một năm sau, ông ta  được dẫn độ về Nga dù 2 bên không có hiệp ước dẫn độ. Do bị đóng băng toàn bộ tài sản, Bout sống trong cảnh cơ cực. Ông trùm một thời kiếm ăn bằng nghề bán tuần lộc và bếp gạch.

Trong cuộc phỏng vấn với tờ Thời báo New York, Bout nói: “Thật lạ là sau khi thức dậy vào chiều ngày 11.9.2001, tên tôi chỉ xếp sau Osama bin Laden trong danh sách những trùm khủng bố khét tiếng, trong khi tôi chỉ buôn bán rất bình thường...”.  Hoạt động buôn bán vũ khí của Bout thập niên 1990 dẫn đến việc ông ta bị chính phủ Mỹ xếp vào danh sách truy nã gắt gao nhất trên thế giới, bên cạnh trùm khủng bố bin Laden và các thủ lĩnh phiến quân khác.

Theo Tin tức 24h