Vực dậy nông thôn Nga

Nicholas Sluchevsky là Chủ tịch của Trung tâm Phát triển và Cải cách Chính phủ Nga, là tác giả của bài viết. Theo ông, để vực dậy một ngành nông nghiệp đang bị đình trệ, Nga nên cho phép tất cả các công dân, kể cả nông dân được phép tự đầu tư vào lĩnh vực này.

Năm 1906, Pyotr Stolypin là cụ nội của tôi, được bổ nhiệm làm Thủ tướng Chính phủ Nga hoàng. Trong số các cam kết đầu tiên của ông là một loạt các cải cách nông nghiệp nhằm tạo ra một lớp nông dân mới sở hữu trang trang trại quy mô nhỏ. Năm năm sau, lớp dân số này đã tăng lên 18,5 triệu người, vượt xa tốc độ tăng trưởng trước đó, Nga đã trở thành nước xuất khẩu ngũ cốc lớn nhất châu Âu, và khoảng 3 triệu nông dân tư nhân đã tham gia vào tầng lớp trung lưu mới ở nông thôn.

Thành công của này của Stolypin phản ánh không chỉ các phương pháp tiếp cận có hệ thống của mình để giải quyết một vấn đề phức tạp, mà còn đề cao giá trị canh tác của người nông dân. Ở nước Nga ngày nay, nông nghiệp quy mô nhỏ vẫn không được ưu tiên bằng các hoạt động công nghiệp lớn. Đề cao tính hiệu quả và lợi nhuận nhanh chóng đang đe dọa sự đa dạng và ổn định. Nền kinh tế toàn cầu ngày nay có thể được chia ra thành 2 hệ thống: Một là, nền kinh tế dựa trên hệ thống chứng khoán, đại diện cho hầu hết các nền kinh tế năng động và nhỏ, chưa mạnh mẽ và chiếm phần ít trong hệ thống dân số thế giới. Hai là, kinh tế nông thôn, chiếm một phần nhỏ trong GDP toàn cầu và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của đại đa số người dân. Khi khoảng cách giữa các hệ thống này gia tăng đã dẫn đến sự căng thẳng trong xã hội và kinh tế và dẫn đến cuộc nổi dậy Mùa xuân tại Arập, là một ví dụ.

Dự án Thiên niên kỷ của Liên Hiệp Quốc được thiết kế để lấp khoảng cách này thông qua các chương trình an ninh lương thực. Kết quả là, các chính phủ từ châu Phi đến châu Mỹ Latinh đạt được tiến bộ đáng kể trong việc đưa nông nghiệp trở thành chính sách ưu tiên. Tuy vậy, Nga không nằm trong số đó. Mặc dù các điều kiện xã hội ngày càng trở nên không bền vững, các nhà lãnh đạo của đất nước này đã từ chối để theo đuổi chính sách cải cách nông nghiệp.

Có hai lý do chính dẫn đến điều này. Đầu tiên là vấn đề bản sắc dân tộc của Nga. Trong năm 1917, hơn 80% dân số của Nga là nông dân. Theo truyền thống, đây là yếu tố bảo thủ nhất của xã hội, họ làm suy yếu tầm nhìn của nhà lãnh đạo Lênin, nhằm tạo ra một loại công dân mới. Vì vậy, các nhà chức trách Liên Xô đã có động thái loại bỏ trở ngại này thông qua chính sách tập thể hóa nông nghiệp. Hậu quả của chính sách này là nạn đói khiến hàng triệu người tử vong đầu những năm 1930. Sau đó, vào thập kỷ tiếp theo, cuộc thanh trừng và đàn áp còn làm nhiều người thiệt mạng hơn nữa. Mặc dù chi phí của con người và xã hội buộc phải tập thể hóa và chuyển đổi lĩnh vực nông nghiệp của đất nước. Chỉ trong một vài năm, hơn 90% đất nông nghiệp được tập thể hóa và công nghiệp hóa.

Lý do thứ hai là kinh tế. Sau khi Liên Xô tan rã vào năm 1991, người dân bắt đầu chuyển sang chế độ tư nhân hóa. Bất cứ ai có kết khả năng tài chính đều đầu tư vào lĩnh vực dầu và khí đốt. Nông nghiệp là hầu như không có trong danh sách: các khoản đầu tư vốn quá lớn, cơ sở hạ tầng bị hư hỏng, thị trường không tồn tại, và lợi nhuận khó có thể kiểm soát. Không có sự hỗ trợ của chính phủ nên đầu tư nông nghiệp là quá rủi ro. Và lĩnh vực này được cho là quá sơ khai cho các lớp học tại đô thị.



Kết quả khác biệt giữa các điều kiện đô thị và nông thôn đã có hậu quả nghiêm trọng. Trong thập kỷ trước, hơn 13.000 ngôi làng đã không còn tồn tại, một số được hợp nhất với các làng gần đó, nhưng hầu hết ở đây đều thiếu trường học, điện.... Theo ước tính trong cuộc điều tra dân số thì sự suy giảm lực lượng nông thôn là gần 50%.

Trong khi đó, nước Nga với bộ máy quyền lực ngành dọc rất cồng kềnh, cơ cấu quan liêu tham nhũng không có khả năng thực hiện một tầm nhìn phối hợp như của Stolypin. Trên thực tế, có một cách tiếp cận khác: tích hợp phát triển, đòi hỏi sự phối hợp của đầu tư tư nhân với các chương trình xã hội. Với phương pháp như vậy, đầu tiên đòi hỏi sáng kiến hỗ trợ trong việc khôi phục nông thôn Nga thông qua đầu tư vào nông nghiệp quy mô nhỏ. Trong khi đó, các chương trình xã hội phải được thực hiện để cải thiện cơ sở hạ tầng ở làng (giáo dục và y tế), và để tăng các kỹ năng của nông dân và doanh nghiệp nhỏ.

Một thế kỷ trước, Stolypin hiểu sự cần thiết phải tự do hóa nền kinh tế của Nga và tạo điều kiện cho phép nông dân tư nhân để phát triển. Ông hiểu tiềm năng ổn định sản xuất nhỏ, và làm việc chăm chỉ để xây dựng một hình ảnh tích cực của nông nghiệp. Nếu ông không bị ám sát vào năm 1911, Nga có thể đã thoát khỏi cuộc cách mạng năm 1917 và hậu quả bi thảm của nó. Ngày nay, ý tưởng của Stolypin có thể được thực hiện trên cơ sở cơ chế thị trường. Tổng thống Nga Vladimir Putin, với xu hướng của mình phải làm nhiều hơn nữa khi nói về cải cách. Nga phải dừng việc tìm kiếm nguyên nhân, dự án hoành tráng và ấn tượng, và cho phép tất cả các công dân của mình - bao gồm cả dân cư nông thôn - để tự đầu tư.

Theo vietnamnet.vn