Mỹ chưa đủ khả năng khiến Kazakhstan chuyển động lệch pha Nga
Washington tìm cách đánh giá lại vai trò của Liên Xô trong Thế chiến II, thì Nur-Sultan lại không dung thứ cho chủ nghĩa xét lại vai trò của Liên Xô…
Kazakhstan tái khẳng định tầm quan trọng tuyệt đối của quan hệ với Nga
Theo The Astana Times, ngày 29/4, trong cuộc trả phỏng vấn hãng truyền thông Mir Interstate, Tổng thống Kassym Jomart Tokayev đã bày tỏ quan điểm về chính sách đối ngoại của Kazakhstan nhất là quan hệ với nước láng giềng Nga.
Theo ông Tokayev, chính sách đối ngoại của Nur-Sultan là xuất phát từ vị thế của Kazakhstan như một quốc gia đóng vai trò là cầu nối giữa hai lục địa Á-Âu để duy trì sự cân bằng giữa phương Tây và phương Đông.
"Chính sách đối ngoại phản ánh tình trạng địa chính trị của nước ta và vị trí địa lý của nó. Nhưng trong bang giao, chúng tôi đặc biệt coi trọng quan hệ đồng minh và đối tác chiến lược với Nga. Mối quan hệ này có tầm quan trọng tuyệt đối với chúng ta".
Điều đó được thể hiện rõ trong Tuyên bố chung Nga-Kazakhstan nhân chuyến công du nước ngoài đầu tiên của Tổng thống Tokayev, trong đó khẳng định và tăng cường quan hệ đồng minh và đối tác chiến lược toàn diện Nga-Kazakhstan.
 |
| Tổng thống Kassym Jomart Tokayev chọn Nga là đểm đến trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên của mình |
Về song phương, Kazakhstan và Nga là láng giềng và là đồng minh chiến lược vòng 21 thế kỷ. Nga và Kazakhstan là đối tác kinh tế quan trọng của nhau. Thương mại và đầu tư-hợp tác song phương phát triển với tốc độ ổn định.
Năm 2019, kim ngạch thương mại đạt 18 tỷ USD. Đầu tư của Nga vào Kazakhstan đến năm 2019 đạt gần 13 tỷ USD, đầu tư của Kazakhstan vào Nga gần 4 tỷ USD. Hoạt động kinh doanh của Nga có mặt trong mọi lĩnh vực của kinh tế Kazakhstan.
Có hơn 6.000 công ty có vốn của Nga tại thị trường Kazakhstan. Các dự án quan trọng nhất liên quan đến các nhà đầu tư Nga ở Kazakhstan bao gồm sản xuất phân khoáng, dịch vụ viễn thông và khai thác quặng kim loại màu.
Hợp tác song phương trong việc sử dụng năng lượng hạt nhân một cách hòa bình vẫn tiếp tục khi có 6 hoạt động khai thác và làm giàu uranium Nga-Kazakhstan. Các hình thức hợp tác mới đang được triển khai, trong đó có xây dựng nhà máy điện hạt nhân.
Hợp tác song phương chặt chẽ và cùng có lợi trong các dự án không gian, đặc biệt là trong khuôn khổ làm việc tại Baikonur Cosmodrom, cũng đã được thành lập. Năm 2018, hợp đồng Nga thuê sân bay vũ trụ Baikonur đã được gia hạn đến năm 2050.
Hợp tác quốc phòng và kỹ thuật quân sự Nga-Kazakhstan cũng được tăng cường, khi tại các trường đại học của Bộ Quốc phòng Nga và các cơ quan an ninh khác, Nga đang giúp Kazakhstan đào tạo các chuyên gia quân sự.
Trong lĩnh vực truyền thống, Nga hỗ trợ Kazakhstan đào tạo nhân lực có trình độ cao trong các lĩnh vực khác nhau. Hơn 73.000 học viên, sinh viên người Kazakhstan đang theo học tại các trường đại học của Nga.
Hơn 60 trường đại học và tổ chức giáo dục của Kazakhstan đã thiết lập liên lạc với 39 trường đại học Nga như một phần của chương trình hợp tác giáo dục. Những nhà khoa học Nga tích cực tham gia vào các dự án nghiên cứu tại Kazakhstan.
Về đa phương, Tổng thống Tokayev - người từng phục vụ tại Đại sứ quán Liên Xô ở Singapore, giai đoạn 1975-1979 - cho rằng tính chất quan hệ Kazakhstan-Nga thể hiện qua các cấu trúc mà Moscow và Nur-Sultan cùng tham gia.
 |
| Quan hệ Nga - Kazakhstan có nhiều lợi ích đan xen trong các định chế đa phương |
Đó là Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU), của Tổ Hợp tác Thượng Hải (SCO), của Tổ chức Hiệp ước An ninh Tập thể (CSTO), các định chế đóng vai trò then chốt trong việc tạo hình cho an ninh và hợp tác khu vực.
Có lẽ, trong bang giao quốc tế, không có nhiều mối quan hệ có tính đặc biệt và toàn diện như quan hệ Nga-Kazakhstan thời hậu Xô Viết. Chính quan hệ này đã định hình cho các chuyển động tại Trung Á nói riêng, trong không gian hậu Xô Viết nói chung.
Mỹ chưa đủ khả năng có thể khiến Kazakhstan chuyển động lệch pha Nga
Tổng thống Kassym Jomart Tokayev bày tỏ quan điểm về chính sách đối ngoại của Kazakhstan trong bối cảnh Nur-Sultan bị cho là đang có những chuyển động lệch pha với Moscow, thậm chí Kazakhstan đang chuyển động lệch chuẩn Nga.
Điều đó được nhận diện sau chuyến thăm "khuấy động Trung Á" của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo diễn ra hồi đầu tháng 2, cùng với những gì mà Nur-Sultan và Washington đã thể hiện và cam kết sau sự kiện chính trị-đối ngoại đặc biệt này.
Xin nhắc lại, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã có chuyến thăm Nur-Sultan ngày 1 và 2 tháng 2 vừa qua, tái khẳng định cam kết của Washington trong việc tăng cường quan hệ đối tác chiến lược của Mỹ với Kazakhstan.
Phát biểu trong cuộc gặp Ngoại trưởng Mỹ, Tổng thống Tokayev cho rằng quan hệ Kazakhstan-Mỹ có một xuất phát điểm rất đặc biệt. Đó là "Mỹ là quốc gia đầu tiên công nhận nền độc lập của Kazakhstan. Chúng tôi luôn ghi nhớ sự thật lịch sử này.
Chúng ta có quan hệ rất chặt chẽ trong nhiều lĩnh vực, bao gồm không phổ biến vũ khí hạt nhân, chống khủng bố quốc tế và hợp tác kinh tế. Tôi tin rằng chúng ta đã có một tiềm năng tốt để tiếp tục mở rộng hợp tác", The Astana Times tường thuật.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Kazakhstan Mukhtar Tileuberdi cho biết quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ được xây dựng trên các định chế và những mối quan hệ có thể dự đoán được nhằm hỗ trợ sự phát triển hoà bình và thịnh vượng cho Kazakhstan.
"Mỹ là nhà đầu tư lớn nhất trong nền kinh tế Kazakhstan. Hai bên hiện đang tìm cách đa dạng hóa đầu tư. Kazakhstan đã coi Mỹ là một nguồn đầu tư, công nghệ và kiến thức mới, cũng như các tiêu chuẩn đẳng cấp thế giới", ông Tileuberdi tiết lộ.
 |
| Pompeo vội vã tái khởi động Định dạng C5+1 giúp Putin thêm một nước cờ |
Năm 2018, giá trị thương mại song phương đạt 2,1 tỷ USD, tăng 57% so với năm 2017. Tính đến tháng 7/2019, đầu tư trực tiếp của Mỹ chiếm 18,5% trong tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Kazakhstan, với khoản đầu tư gần 31,23 tỷ USD
Mỹ và Kazakhstan đã chú ý mở rộng khung pháp lý và quy định với các thỏa thuận mới, nhằm đa dạng hóa hơn nữa mối quan hệ đối tác kinh tế và tăng cường tương tác theo định dạng khu vực. Giảm tập trung đầu tư quá mức vào lĩnh vực dầu khí.
Về phần mình, Ngoại trưởng Pompeo xem Mỹ là người bạn lâu năm với Kazakhstan. "Chỉ 24 giờ sau khi bạn giành độc lập vào năm 1991, người tiền nhiệm của tôi, James Baker, đã tới đây hỗ trợ tầm nhìn của bạn về quốc gia thịnh vượng, có chủ quyền".
Theo ông Pompeo, từ năm 1993, Mỹ và Kazakhstan đã hợp tác chặt chẽ trong vấn đề an ninh và không phổ biến vũ khí hạt nhân. Chính quyền Trump chuẩn bị công bố chiến lược về Trung Á, và không khó nhận diện quan hệ Mỹ-Kazakhstan là cốt lõi.
Tuy nhiên, sau khi ôn lại lịch sử, liệt kê những thành quả và gợi mở về những điều tốt đẹp trong tương lai, cựu Giám đốc CIA đã đưa ra những lập luận mà được giới quan sát nhận diện vừa mang tính khuyến khích, vừa mang tính cảnh báo với Nur-Sultan.
"Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ quyền tự do của Kazakhstan trong việc lựa chọn quan hệ hợp tác với bất kỳ quốc gia nào mình muốn. Nhưng tôi tin tưởng rằng quốc gia có thể mang lại kết quả tốt nhất cho Kazakhstan khi hợp tác chính là Mỹ.
Quan hệ đối tác với Mỹ như thế này là tốt cho tất cả mọi người. Đây là cách tốt nhất giúp cho Kazakhstan phát triển, thịnh vượng, có an ninh riêng và quan hệ chiến lược không chỉ với Mỹ mà trên toàn khu vực".
Dường như nhận thấy đã đến lúc chín muồi cho việc điều chỉnh quan hệ Kazakhstan - Nga, khi Nga gặp khó khăn vì bị cấm vận khiến khả năng hỗ trợ Kazakhstan giảm sút, và nhất là có chuyển đổi chính trị tại Kazakhstan, nên Washington đã "nổ súng".
Song, như Tổng thống Tokayev khẳng định, thì tình trạng địa chính trị và vị trí địa lý của Kazakhstan, khiến cho quan hệ hợp tác với Nga vẫn luôn là cốt lõi trong chiến lược đối ngoại của Nur-Sultan.
 |
| Trung Á vẫn năm trong tầm kiểm soát và khả năng hoá giải của cựu điệp viên KGB Vladimir Putin |
Bên cạnh đó, ngay trong chuyến công du đầu tiên tới Trung Á, Mike Pompeo đã tái khởi động Định dạng C5+1, giúp cho Vladimir Putin nhìn ra đâu là "bạn thật sự" của nước Nga, đâu là những thực thể "mình ong xác ve", từ đó loại trừ hậu hoạ.
Sự vội vã của cựu Giám đốc CIA đã tạo động lực cho cựu điệp viên KGB sử dụng các công cụ tạo lợi ích và tạo sức mạnh trong việc điều chỉnh quỹ đạo tại vùng Trung Á, khiến Mỹ chưa thể sớm tạo ra những giá trị lệch chuẩn Nga tại khu vực này.
Không những vậy, trong khi Washington đang tìm cách viết lại lịch sử, đánh giá lại vai trò của Liên Xô trong Thế chiến II, thì Nur-Sultan - mà trực tiếp là Tổng thống Tokaev - tuyên bố không dung thứ cho chủ nghĩa xét lại vai trò của Liên Xô.
Như vậy, rõ ràng Mỹ chưa đủ khả năng khiến cho Nur-Sultan chuyển động lệch pha Moscow, chứ nói gì đến việc Kazakhstan chuyển động lệch chuẩn Nga. Trung Á vẫn nằm trong tầm kiềm soát-khả năng hoá giải của cựu điệp viên KGB Vladimir Putin.
Theo Baodatviet
TIN LIÊN QUAN
Nga cấm nhập cảnh 287 nghị sĩ Anh và trục xuất nhiều nhà ngoại giao Na Uy, Nhật Bản trong các động thái "ăn miếng trả miếng".
28/04/2022
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Yevgeny Ivanov ngày 25/4 cho biết đã có khoảng 400 nhà ngoại giao Nga bị trục xuất khỏi 28 quốc gia phương Tây kể từ khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine.
26/04/2022
Không dừng lại ở các biện pháp trừng phạt kinh tế, Mỹ và đồng minh phương Tây còn muốn chấm dứt hoàn toàn hoạt động hợp tác với Nga.
24/04/2022
Ngày 21/4, Bộ Ngoại giao Nga thông báo Nga đã ra lệnh đóng cửa các lãnh sự quán của Latvia, Litva và Estonia, đồng thời yêu cầu toàn bộ nhân viên của các cơ quan ngoại giao của những nước ngoài này rời khỏi Nga.
21/04/2022
Tờ Reuters đưa tin vòng trừng phạt thứ sáu của Liên minh châu Âu (EU) đối với Nga sẽ nhằm vào năng lượng và các ngân hàng, đặc biệt là Sberbank.
17/04/2022
Tỉ phú Nga Roman Abramovich được cho là đã sang Kyiv để kết nối việc đối thoại giữa Nga và Ukraine trong bối cảnh hai nước cho rằng đàm phán đang đi vào ngõ cụt.
17/04/2022
Nga đã đưa ra cảnh báo với NATO về việc chấm dứt đối thoại về một Baltic 'phi hạt nhân' nếu Thụy Điển và Phần Lan gia nhập liên minh này.
14/04/2022
Hôm qua (12/4), cả Nga và Ukraine đều bày tỏ không lạc quan về cuộc hòa đàm từ sau cuộc gặp tại Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng trước.
13/04/2022
Moscow yêu cầu chi nhánh ở Nga của các tổ chức phi chính phủ nổi tiếng của Mỹ, Anh, Đức và Ba Lan phải đóng cửa.
09/04/2022
Ngày 8/4, Tổng thống Mỹ Joe Biden ký ban hành luật chấm dứt quan hệ thương mại bình thường với Nga trong bối cảnh chiến dịch quân sự của Moscow vào Ukraine vẫn tiếp diễn.
09/04/2022