Hơn 1.000 người Nga mua 'hộ chiếu vàng' Cyprus

Trong 2.544 người có 'hộ chiếu vàng' Cyprus giai đoạn 2017 đến 2019 thông qua chương trình đầu tư đổi quốc tịch, hơn 1.000 cá nhân đến từ Nga.

Những tài liệu mà hãng tin Al Jazeera (Quatar) thu thập được gồm 1.471 đơn đăng ký, có tên của 2.544 người nhận được hộ chiếu Cyprus từ cuối năm 2017 đến cuối năm 2019. Các tài liệu mà đơn vị điều tra của Al Jazeera thu được cho thấy gần một nửa số đơn đến từ Nga.

Thành phố biển Paphos thuộc quốc đảo Cyprus. Ảnh: Property guides.

Hầu hết người nộp đơn lấy quốc tịch Cyprus phải đầu tư 2,5 triệu USD vào bất động sản ở quốc đảo này. Tại sân bay quốc tế Larnaca, những tấm biển bằng tiếng Nga nói về cơ hội đầu tư, bất động sản cao cấp và quảng cáo dịch vụ xử lý đơn xin nhập tịch, cho thấy người Nga là khách hàng quan trọng với chương trình đầu tư đổi quốc tịch này.

Nhiều người Nga nộp đơn xin nhập quốc tịch Cyprus kiếm tiền thông qua các mối quan hệ chính trị và kinh tế với chính quyền ở Nga, trong đó một số người giữ các vị trí chính thức trong cơ quan nhà nước, được gọi là PEP. Theo các quy định mới được áp dụng năm ngoái ở Nga, những PEP hiện bị cấm mua hộ chiếu nhưng những người đã mua có thể tiếp tục giữ lại.

Trong những người được cấp hộ chiếu Cyprus có cựu thứ trưởng Igor Reva và cựu nghị sĩ Vadim Moshkovich. Danh sách này còn có ông chủ cũ một công ty con của ngành đường sắt nhà nước Vitaly Evdokimenko và Vladimir Khristenko, người có mẹ kế là phó thủ tướng Nga đương nhiệm.

Tấm biển quảng cáo dịch vụ tư vấn chương trình đầu tư đổi quốc tịch bằng tiếng Nga tại thành phố Limassol, Cyprus. Ảnh: Al Jazeera.

Nigel Gould-Davies, một chuyên gia về Nga tại Viện Chiến lược Quốc tế ở Anh, cho biết những người có quan hệ chính trị này hướng về Cyprus, một quốc gia thuộc liên minh EU, là vì sợ tài sản có thể gặp rủi ro ở quê nhà.

"Họ đang tìm kiếm một nơi có pháp quyền và cũng sẽ không xem xét đơn của họ quá kỹ lưỡng, giúp họ dễ dàng chuyển tiền và cấp quyền công dân", Nigel nhận định.

Song đó không phải là rủi ro duy nhất. Kể từ 2014, Mỹ và EU đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga, nhằm đáp trả việc Nga sáp nhập Crimea, các vụ tấn công mạng, tham nhũng và vi phạm nhân quyền.

"Sự tăng đột biến đặc biệt diễn ra khi căng thẳng chính trị trở nên trầm trọng hơn ở Nga, khi người dân ít tin tưởng nhà nước hơn. Để giữ an toàn, họ buộc phải tìm kiếm các giải pháp thay thế", Nigel nói.

Nigel đưa ra ví dụ điển hình về vụ tấn công bằng chất độc thần kinh Salisbury ở Anh vào tháng 3/2018.

"Anh và Mỹ bắt đầu áp đặt các biện pháp trừng phạt mới và ngay lập tức, chúng ta đã có một lượng lớn dòng tiền rời khỏi Nga, tìm kiếm những nơi an toàn", Nigel nói thêm.

Trong số khoảng 1.000 người Nga mua quốc tịch Cyprus có những người giàu nhất quốc gia này. Al Jazeera xác định được ít nhất 9 tài phiệt, mỗi người đều có khối tài sản trên 1 tỷ USD. Hơn chục người thân của họ hiện là công dân Cyprus, có thể chuyển tiền đi khắp nơi trên thế giới với ít nguy cơ bị gắn nhãn "rủi ro cao" do giờ có thể sử dụng quyền công dân EU của mình.

Sau tiết lộ của Al Jazeera, đã có những lời kêu gọi thay đổi chương trình đầu tư đổi lấy quốc tịch mà Cyprus và một số quốc gia thành viên khác của EU. Trong bức thư gửi tới cao ủy tư pháp châu Âu, thành viên Nghị viện châu Âu Sophie in 't Veld cho biết "đã đến lúc Ủy ban Tư pháp cần hướng tới hành động quyết đoán hơn trên mặt trận này".

"Rõ ràng, tình hình đang trở nên không thể biện minh và không thể giải thích được đối với các công dân EU, những người đang đấu tranh cho bất bình đẳng và chống tham nhũng", bà Veld viết.

Cyprus tăng cường kế hoạch đầu tư đổi quốc tịch để giải cứu nền kinh tế của họ sau cuộc khủng hoảng mà nước này phải đối mặt vào năm 2013. Kể từ đó, 8 tỷ USD, phần lớn là từ người Nga, đã giữ cho nền kinh tế trụ vững.

Để đối phó với dòng tiền được chuyển ồ ạt khỏi đất nước, Nga đã cố gắng đảo ngược dòng tài chính, yêu cầu một thỏa thuận mới để tăng thuế phải trả cho tiền chuyển vào các ngân hàng Cyprus.

"Mặc dù Putin có nhiều quyền lực nhưng các doanh nhân này có thể phớt lờ mong muốn của ông. Hiện Tổng thống Nga vẫn chưa tìm ra cách để ngăn chặn dòng tiền trong nước chảy ra nước ngoài thông qua con đường đầu tư lấy quốc tịch của các nhà tài phiệt", Nigel đánh giá.

Doanh nhân Nga Dmitry Ananiev, người bị buộc tội tham ô, hiện sống ngoài vòng pháp luật Nga tại Cyprus. Ảnh: Reuters.

Một nhóm doanh nhân giàu có và có mối quan hệ gắn bó với chính trị một thời ở Nga bị cáo buộc các tội gian lận tài chính nhưng hộ chiếu Cyprus đã giúp họ tránh xa tầm với của Nga. Cựu giám đốc điều hành của Gazprom Nikolay Gornovskiy là một trong số đó. Gornovskiy đang bị Nga truy nã vì lạm dụng quyền lực, nhưng Anh đến nay vẫn từ chối dẫn độ ông ta. Yuri Obodovsky, một chủ ngân hàng Nga, bị truy nã vì tội hối lộ và tham nhũng trong các hợp đồng đường sắt nhà nước. Ông ta được cho là đang lẩn trốn ở Mỹ. Hay anh em Alexey và Dmitry Ananiev bị buộc tội tham ô từ ngân hàng mà họ thành lập. Cả hai đã thoát tội ở Nga, hiện Dmitry sống tại Cyprus, trong khi Alexey ở London.

Kể từ khi ra đời vào năm 2013, EU thường xuyên chỉ trích chương trình đầu tư đổi lấy quốc tịch này, cho rằng đó là cửa sau để vào EU.

"Tội phạm đang gây nguy hiểm cho an ninh của châu Âu hoặc muốn tham gia vào hoạt động rửa tiền ở đây. Chúng tôi không muốn con ngựa thành Troy trong Liên minh", Bà Vera Jourova, Phó chủ tịch Ủy ban châu Âu, cho biết vào năm 2018.

Do đó, Cyprus đã thay đổi các quy định về quyền công dân của mình vào năm 2019 và gần đây nhất là vào tháng 7, cho phép quốc gia này tước quyền công dân được bán cho bất kỳ ai hiện bị coi là gây tổn hại đến lợi ích của Cyprus.

Trong một văn bản trả lời Al Jazeera, Bộ trưởng Nội vụ Cyprus, Nicos Nouris, tuyên bố: "Không có quyền công dân nào được cấp vi phạm Quy định có hiệu lực vào thời điểm đã nêu. Cộng hòa Cyprusp, với tư cách là một quốc gia thành viên của EU, đang hoạt động với sự minh bạch tuyệt đối".

Theo Ngoisao.net

• Nga nới lỏng quy định về nhập quốc tịch

• Tổng thống V.Putin ký ban hành luật đơn giản hóa thủ tục nhập quốc tịch Nga

• Snowden xin nhập quốc tịch Nga

• Putin "trình làng" dự luật cấm hai quốc tịch đối với các quan chức