Liệu kinh tế Nga đã thực sự hồi phục?

Kinh tế Nga có một số tín hiệu tích cực trên lĩnh vực tiền tệ và thị trường hàng hóa. Tuy nhiên, Nga vẫn phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu nhập khẩu.

Theo CNBC, tình trạng lạm phát vẫn gia tăng tại Nga. Tuy nhiên, một số dấu hiệu cho thấy giá cả hàng hóa bắt đầu hạ nhiệt. Bên cạnh đó, đồng RUB cũng nhanh chóng hồi phục và trở thành đồng tiền hoạt động tốt nhất thế giới tính đến nay sau khi lao dốc mạnh vào tháng 3.

Trước hàng loạt biện pháp trừng phạt từ phương Tây, Nga vẫn đang cải thiện các chỉ số hoạt động kinh tế và tránh vỡ nợ ngoại tệ.

Bất chấp việc đẩy lùi thành công một cuộc khủng hoảng tài chính nhờ sự phục hồi của đồng nội tệ lẫn dữ liệu kinh tế được cải thiện, Moscow vẫn có khả năng đối mặt với viễn cảnh kinh tế tiêu cực.

Đồng RUB hồi sinh

Trong vòng một tháng, lạm phát tại Nga đã tăng từ 16,7% lên 17,8% vào tháng 4, mức cao nhất trong vòng hai thập kỷ. Dẫu vậy, tăng trưởng giá tiêu dùng dần chậm lại từ 7,6% xuống 1,6% trong cùng giai đoạn. Giá hàng hóa phi thực phẩm cũng chỉ nhích nhẹ 0,5% so với 11,3% trong tháng 3.

Diễn biến giá cả trong những tháng tới dự kiến sẽ ở mức khiêm tốn. Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) cũng đang xem xét khả năng nới lỏng việc tăng lãi suất khẩn cấp và cắt giảm 200 điểm cơ bản vào tháng 6.

Quay trở lại tháng 2, sau khi bắt đầu chiến dịch quân sự tại Ukraine, thị trường tài chính Nga rơi vào cơn hỗn loạn, buộc CBR triển khai kế hoạch tăng lãi suất khẩn cấp từ 9,5% lên 20% để giải cứu nội tệ. Sau khi cải thiện triển vọng và lĩnh vực tiền tệ, CBR đã có thể hạ lãi suất xuống 14% .

Đồng RUB nhanh chóng lấy lại tỷ giá so với USD. Ảnh: Bloomberg.

“Các số liệu về lạm phát hôm nay sẽ củng cố đánh giá của CBR rằng giai đoạn cấp bách của cuộc khủng hoảng ở Nga đã trôi qua”, nhà kinh tế học Liam Peach lưu ý lạm phát có thể nằm dưới ngưỡng 20% vào cuối năm nay.

Việc RUB lấy lại giá trị sẽ giúp giảm giá nhập khẩu. Trong phiên ngày 17/5, đồng RUB được giao dịch ở tỷ lệ 62:1 với USD. Cách đó hơn 2 tháng, RUB có thời điểm rơi về mức 150 RUB đổi 1 USD.

Dù có sức mạnh to lớn, một phần nhờ vào khả năng trú ẩn giữa bối cảnh thị trường toàn cầu căng thẳng, giá trị của đồng bạc xanh đã giảm 17% so với RUB tính đến nay.

Để hồi sinh đồng nội tệ, CBR đã tung ra hàng loạt biện pháp kiểm soát vốn như yêu cầu các công ty chuyển đổi 80% nguồn thu ngoại tệ thành RUB. Điện Kremlin cũng giới hạn hoạt động chuyển tiền ra nước ngoài ở mức 10.000 USD/tháng đối với cá nhân đến cuối năm 2022.

“Nền kinh tế Nga tiếp tục phục hồi sau cú sốc ban đầu giai đoạn cuối tháng 2 đầu tháng 3. Những lo ngại về thị trường tài chính đang giảm dần, đồng RUB đã mạnh lên mức đầu năm 2020”, Clemens Grafe, nhà kinh tế học của Goldman Sachs, lưu ý vào đầu tháng 5.

Dữ liệu kinh tế được cải thiện

Với nhiều nhà phân tích, động thái bảo vệ đồng tiền của Moscow hàm chứa sự thao túng.

Theo Charles Henry Monchau - Giám đốc đầu tư tại Ngân hàng Syz - CBR đã đưa ra nhiều công cụ giúp RUB trông có giá trị. Ông cho rằng rất ít nhà đầu tư quốc tế muốn mua đồng RUB trừ khi họ buộc phải làm vậy, các nhà giao dịch không còn coi đồng RUB là một loại tiền tệ thương mại tự do.

Do đó, nếu Nga tìm ra giải pháp cho vấn đề Ukraine và nối lại quan hệ thương mại với phương Tây, đồng RUB có khả năng giữ nguyên giá trị hiện tại. Mặt khác, nếu không có giải pháp, đồng RUB có thể quay đầu sụp đổ, dẫn đến bùng nổ lạm phát trong nước và suy thoái kinh tế.

Để củng cố vị thế đồng tiền, CBR tiếp tục gom vàng trên thị trường kim loại trong nước sau hai năm không động tĩnh. Cơ quan này hy vọng việc tích trữ giá trị có thể bảo vệ kinh tế Nga trước lạm phát trong trường hợp thanh khoản ngoại hối gặp áp lực.

Lạm phát giảm tốc độ gia tăng trong khi giá cả hàng hóa chỉ nhích nhẹ. Ảnh: TASS.

Gần đây nhất, CBR đang mua vàng với mức giá cố định 5.000 RUB/gram từ ngày 28/3-30/6.

Monchou lưu ý việc giao dịch vàng bằng USD giúp CBR liên kết RUB với vàng và đặt giá sàn cho RUB tính theo USD. Do đó, đồng RUB tăng sẽ kéo theo giá vàng. Đáng nói, Nga đã tích lũy kim loại quý từ thời điểm sáp nhập Crime vào năm 2014 và hiện là kho dự trữ lớn thứ năm thế giới.

Động thái này cung cấp thêm sự bảo vệ cho nền kinh tế Nga trước những hạn chế về thanh khoản từ lệnh trừng phạt và nguy cơ cạn dự trữ ngoại tệ vì trả nợ bằng USD.

Ở góc độ chỉ số, Chỉ số quản lý thu mua (PMI) bắt đầu ghi nhận một số cải thiện.

Các điều kiện tài chính của Nga đã được cải thiện chủ yếu nhờ chênh lệch CDS (giao dịch hoán đổi mặc định tín dụng) thu hẹp khi Nga trả gốc và lãi cho Eurobonds bằng USD

Clemens Grafe, nhà kinh tế học của Goldman Sachs

Sau khi giảm từ 48,6 (tháng 2) xuống 44,1 (tháng 3), PMI tháng 4 của Nga đã tăng lên 48,2. Theo Goldman Sachs, điều này chủ yếu nhờ vào việc cải thiện sản lượng và rút ngắn thời gian giao hàng.

Cách đây không lâu, Nga đã thanh toán thành công hai trái phiếu chính phủ mệnh giá USD đáo hạn vào năm 2022 và 2042 với tổng trị giá 650 triệu USD. Tuy vậy, giới phân tích vẫn bỏ ngỏ khả năng xuất hiện một vụ vỡ nợ của Nga trong hai năm tới.

Sự phục hồi của các chỉ số đã giúp Tổng thống Vladimir Putin có cơ sở khẳng định cuộc chiến kinh tế chớp nhoáng của phương Tây đã thất bại.

Song, triển vọng dài hạn của kinh tế Nga vẫn kém lạc quan do tác động từ các biện pháp giảm thiểu và nguy cơ từ những lệnh trừng phạt sắp tới.

Một cuộc khảo sát của CBR với hơn 13.000 doanh nghiệp cho thấy nhiều đơn vị gặp khó khăn khi nhập khẩu hàng hóa. Nhiều công ty phải tạm dừng hoạt động do thiếu phụ tùng và nguyên liệu thô.

“Trong năm nay, chúng ta sẽ thấy tác động đối với nền kinh tế Nga khi các công ty bắt đầu cạn kiệt vật liệu, thiết bị và phải bắt đầu sa thải nhân viên hoặc nghỉ việc không lương”, Elina Ribakova, Phó kinh tế trưởng tại Viện Tài chính Quốc tế, chia sẻ với BBC.

Theo Zingnews

• Nga chuẩn bị kịch bản phương Tây cô lập tài chính từ 8 năm trước

• The Economist: Kinh tế Nga điêu đứng trước trừng phạt từ phương Tây? Không hẳn thế...

• WB nâng mức dự báo tăng trưởng kinh tế Nga năm 2021

• Nga đã giải cứu đồng RUB như thế nào?

• Kinh tế Nga 'quay cuồng' trong khủng hoảng Covid-19