Cú sốc mới với chip toàn cầu

Chiến sự Nga-Ukraine bồi thêm cú sốc cho lĩnh vực sản xuất chip toàn cầu do Nga và Ukraine nắm giữ nhiều nguồn cung nguyên liệu quan trọng.

Xung đột thương mại Mỹ- Trung, đại dịch COVID-19 khiến ngành công nghiệp sản xuất bán dẫn chịu ảnh hưởng trầm trọng từ năm 2020. Chiến sự Nga- Ukraine lại nhân lên khả năng đứt đoạn nguồn cung cho ngành công nghiệp tối quan trọng này.

Lún sâu vào khủng hoảng

Nga và Ukraine cung cấp 40% bóng bán dẫn toàn cầu, phần lớn cho thị trường Mỹ; 37% chất palladium đến từ Nga, 75% neon thô từ Nga chuyển sang tinh chế ở Ukraine và bán khắp thế giới. Đây là những thành phần không thể thiếu trong mỗi con chip.

Thành phố Odessa ở miền Nam Ukraine là nơi đóng trụ sở chính của tập đoàn công nghệ Cryoin- mắt xích rất quan trọng đối với ngành bán dẫn của Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Châu Âu, Đài Loan. Cryoin là nhà tinh chế neon lớn nhất thế giới.

Con chíp là “bộ não” của hầu hết ngành công nghiệp hiện nay. Năm ngoái, khủng hoảng chíp đã khiến sản lượng xe hơi toàn cầu sụt giảm mạnh chưa từng thấy. Toyota, Volkwasgen, Honda, Nissan, General Motors, Mercedes, BMW… ước tính thiệt hại khoảng 210 tỷ USD. Trong khi Apple cũng khốn đốn vì chậm ra mắt sản phẩm mới.

Một số chuyên gia, CEO tập đoàn công nghệ lớn nhận định, khủng hoảng chip có thể kéo dài đến 2023, khi các nhà máy mới đi vào hoạt động. Tuy nhiên, chiến sự Nga - Ukraine mới chỉ hơn 10 ngày nên mọi thứ tồi tệ nhất vẫn chưa lộ diện!

Con chíp là “bộ não” của hầu hết ngành công nghiệp hiện nay. Năm ngoái, khủng hoảng chíp đã khiến sản lượng xe hơi toàn cầu sụt giảm mạnh chưa từng thấy.

Đe dọa phục hồi kinh tế

Khủng hoảng thiếu chíp càng thúc đẩy nhanh chu kỳ “siêu giá cả hàng hóa”, tức là lạm phát đến nhanh hơn và sâu hơn, khiến tài sản toàn cầu “bốc hơi”, tiêu tốn thêm nguồn lực để phục hồi kinh tế.

Về ảnh hưởng chính trị, thực trạng này bơm thêm sức nóng vào cuộc chạy đua sản xuất chip, biến đất hiếm và nhiều kim loại quý trở thành “vũ khí chiến lược”. Đây là một trong những dấu hiệu cho thấy thời kỳ thoái trào của toàn cầu hóa đã đến.

Việt Nam chưa tự chủ sản xuất được chip, mà chủ yếu nhập khẩu từ Trung Quốc. Theo Hiệp hội doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, các doanh nghiệp rất khó khăn để sản xuất, không chỉ thiếu chip mà thời gian giao hàng cũng bị chậm.

Mặt khác, trong cơ cấu kinh tế Việt Nam, FDI đóng vai trò rất quan trọng, ví dụ như Samsung đóng góp khoảng 20% GDP, tính toàn khu vực FDI mang lại 3/4 tổng giá trị xuất khẩu năm 2021. Do đó, nếu khủng hoảng chíp tiếp tục trầm trọng hơn và kéo dài như dự báo, sẽ đe dọa mục tiêu phục hồi kinh tế của Việt Nam.

Với điều kiện hiện tại, tham vọng trở thành nhà sản xuất chip của Việt Nam vẫn chưa thể thành hiện thực trong ngắn hạn. Do đó, cùng với xu thế chung, Việt Nam cần nhanh chóng tham gia vào quá trình tái cấu trúc chuỗi cung ứng, đa dạng hóa nguồn tiếp cận chíp.

Theo Trương Khắc Trà  / Diễn đàn doanh nghiệp

• Nga tố 500 trường hợp sao chép công nghệ vũ khí bất hợp pháp trong suốt 17 năm

• Sinh viên nước ngoài tại Nga được hướng dẫn sử dụng ứng dụng dữ liệu lớn và công nghệ blockchain

• Nga có công nghệ theo dõi chuyến bay mới

• Bộ Phát triển Kỹ thuật số Nga đã tổng hợp một danh sách các dịch vụ và mạng xã hội của Nga tương tự mẫu nước ngoài

• Nga phát triển hệ thống vận hành tại các nhà máy hạt nhân dựa trên công nghệ thực tế ảo