Cách tỷ phú Nga bảo vệ tài sản khỏi lệnh trừng phạt của EU

Tỷ phú Nga Andrey Melnichenko đã nhượng quyền sở hữu hai trong số các công ty than và phân bón lớn nhất thế giới cho vợ, một ngày trước khi ông bị Liên minh châu Âu (EU) trừng phạt.

Hãng tin Reuters dẫn tin từ ba người nắm rõ vấn đề cho biết, ông Melnichenko đã từ bỏ cổ phần của mình ở công ty năng lượng than SUEK AO và tập đoàn sản xuất phân bón EuroChem vào ngày 8/3 - ngày ông tròn 50 tuổi, và để cho vợ là Aleksandra Melnichenko quyền chủ sở hữu thụ hưởng của các công ty. 

Trước đó, ông Melnichenko đã sở hữu hai công ty trên thông qua một chuỗi các quỹ tín thác và tập đoàn trải dài từ Moscow tới thị trấn Zug của Thụy Sĩ, đến Cyprus và Bermuda, các hồ sơ pháp lý mà Reuters có được đã cho thấy điều đó. 

Theo ba nhân vật tiết lộ tin ở phía trên, kể từ năm 2006, vợ ông Melnichenko giữ vị trí thứ hai sau chồng trong danh sách những chủ sở hữu thụ hưởng của hai công ty trên trong các tài liệu ủy thác. Điều này có nghĩa là bà Aleksandra Melnichenko sẽ được thừa kế quyền sở hữu công ty nếu chồng qua đời. 

Tuy nhiên, khi cuộc chiến Nga-Ukraine bùng nổ vào tháng 2, tỷ phú này đã trở nên lo lắng rằng ông sẽ bị chỉ định theo cơ chế trừng phạt Nga của EU. Vì thế, ngày 8/3, ông đã thông báo cho những người được ủy thác về việc sẽ không còn là người thụ hưởng. Điều này đã kích hoạt chuỗi thay đổi tương tự trong hồ sơ ủy thác, vốn chỉ xảy ra nếu doanh nhân này qua đời và khiến vợ ông trở thành người thụ hưởng. 

Hiện, Reuters vẫn chưa thể liên lạc với ông Melnichenko và vợ để đề nghị bình luận về thông tin trên. Phát ngôn viên của SUEK ở Nga cũng không phản hồi với đề nghị bình luận. Trong khi đó, tập đoàn EuroChem xác nhận bà Aleksandra đã thay thế chồng với tư cách là chủ sở hữu thụ hưởng. 

Vai trò của bà Aleksandra tại EuroChem được báo Tages-Anzeiger của Thụy Sĩ đưa tin đầu tiên. Vai trò của người phụ nữ này tại SUEK cũng như thời điểm thay đổi quyền sở hữu và các chi tiết khác cũng được tờ báo đề cập. 

Ông Melnichenko đã thành lập SUEK và EuroChem cách đây hai thập niên và được tạp chí Forbes xếp hạng là người giàu thứ 8 của Nga vào năm ngoái. Ông có số tài sản ước tính lên tới 18 tỷ USD. 

EU ngày 9/3 đã trừng phạt tỷ phú này với lý do có quan hệ gần gũi với Kremlin. Lệnh trừng phạt nhằm vào ông Melnichenko bao gồm đóng băng tài sản, cấm nhập ảnh EU và cấm các các tổ chức EU không được cấp tiền cho tỷ phú này. Tuy nhiên, trừng phạt không áp dụng với vợ ông hay con trai và con gái của hai người. 

Anh cũng đưa ông Melnichenko vào danh sách trừng phạt của nước này hôm 15/3, sau khi EU ra quyết định. Tiếp đó, Thụy Sĩ cũng đưa ra quyết định tương tự. Doanh nhân này hồi tháng 3 nói với Reuters rằng, cuộc chiến ở Ukraine là "thực sự bi thảm" và ông kêu gọi hòa bình. Người phát ngôn của ông Melnichenko cho biết vào thời điểm đó ông "không theo đảng phái chính trị nào".

Phương Tây đã áp đặt nhiều biện pháp trừng phạt sâu rộng đối với các công ty và cá nhân Nga trong nỗ lực buộc Moscow phải rút quân khỏi Ukraine. Tuy nhiên một số doanh nhân Nga bị trừng phạt, bao gồm cả tỷ phú Roman Abramovich và Vladimir Yevtushenkov, đã chuyển tài sản cho bạn bè và các thành viên trong gia đình, làm dấy lên nghi ngờ về hiệu quả của những lệnh trừng phạt này.

• Sau than, liệu châu Âu có cấm dầu Nga

• Đức tịch thu siêu du thuyền lớn nhất thế giới của Nga

• Hoạt động kinh doanh của Nga vẫn diễn ra bình thường dù bị phương Tây trừng phạt

• EU trừng phạt bổ sung Nga: Những cái tên đáng chú ý trong danh sách

• Chính phủ Mỹ áp đặt trừng phạt 3 hãng hàng không của Nga