TQ thắng Nga ở mặt trận Trung Á
Trung Quốc, Nga, thắng, quỹ đạo, Trung Á
Đó là cuộc chiến lớn đã diễn ra trong hai thập niên và kết quả được quyết định bằng sai lầm trong chiến lược của Nga và sự tài tình trong chiến lược của Trung Quốc.
Chưa đầy một thập niên trước đây, khi các nước Trung Á mới độc lập tập trung lực vào dầu và khí, Nga vẫn có ảnh hưởng lớn đối với cơ sở hạ tầng năng lượng và thị trường ở khu vực này. Tuy nhiên, hiện nay, khi các khu mỏ mới bắt đầu đi vào hoạt động, các đường ống dẫn lại hướng sang phía đông - Trung Quốc. Để nhấn mạnh điều này, khi Chủ tịch Tập Cận Bình công du Trung Á, ông đã thảo luận về nhiều hợp đồng năng lượng, cam kết đầu tư hàng tỷ đô vào khu vực này. Rõ ràng, chuyến công du này cho thấy Trung Quốc là siêu cường kinh tế mới ở khu vực.
Trong thời kỳ Xô viết, các nhà lập pháp Trung Quốc hầu như ngó lơ khu vực rộng lớn, 4 triệu km vuông trải dài từ biển Caspian tới Mông Cô, gọi khái quát là Trung Á. Thậm chí là khi Liên Xô sụp đổ, người Trung Quốc vẫn tiếp tục không để ý tới khu vực này.
Thái độ ngó lơ này xuất phát từ việc Bắc Kinh có rất ít chuyên gia hiểu biết về Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan và Uzbekistan, 5 quốc gia đã rời khỏi Liên Xô. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc biết rằng 5 quốc gia mới độc lập ở Trung Á đều là theo đạo Hồi, tất cả đều còn khá nghèo dù sở hữu một tài nguyên năng lượng đáng kể và chính phủ các nước này đều kiểm soát lãnh thổ khá lỏng lẻo.
Bắc Kinh lo sợ rằng các nước cộng hòa Trung Á sẽ trở thành môi trường thuận lợi cho lực lượng Hồi giáo chính thống phát triển, đe dọa tỉnh Tân Cương của nước này.
Mãi tới năm 1997, thỏa thuận khai thác các mỏ dầu và khí ở Kazakhstan, nước cộng hòa lớn nhất ở Trung Á, của Trung Quốc mới được ký kết. Và mãi tới năm 2000, Trung Quốc mới bắt đầu đầu tư vào Trung Á. Và kể từ đó, Trung Quốc đã bù đắp cho thời gian đã mất, kim ngạch thương mại của Trung Quốc đã tăng từ 1 tỷ USD vào năm 2000 lên tới 30 tỷ USD vào năm 2010.
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của 4 trong số 5 nước trong vùng (ngoại trừ Uzbekistan). Trong chuyến công du vừa qua của ông Tập Cận Bình, truyền thông quốc gia Trung Quốc cho biết, khối lượng giao dịch thương mại của Trung Quốc với Trung Á đã lên tới 46 tỷ USD vào năm ngoái, tăng 100 lần kể từ khi nước này độc lập khỏi Liên Xô cách đây hai thập niên. Sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc rõ ràng và mặc dù Nga vẫn kiểm soát phần lớn việc xuất khẩu năng lượng ở Trung Á nhưng ảnh hưởng thương mại đối với khu vực này đã giảm, Nga giờ không hơn một điểm đến của hàng triệu lao động di cư.
Trong nhiều năm liền, Nga coi Trung Á như một đặc khu, mua dầu và khí ở đây với giá thấp hơn giá thị trường thông qua các đường ống dẫn có từ thời Xô viết trong khi bán ra với giá cao. Việc này đã khiến Kazakhstan và Turkmenistan, cả hai nước có nguồn dự trứ năng lượng dồi dào, rơi vào tay Trung Quốc.
Khi đề cập tới vấn đề an ninh ở Trung Á, về mặt công khai, Trung Quốc hiện vẫn phục tùng Nga. Cả hai nước thận trọng quan sát NATO rút quân khỏi Afghanistan. Mối lo chính của Trung Quốc xuất phát từ đe dọa do lực lượng ly khai Uighur và những người ủng hộ lực lượng này ở Trung Á. Tuy nhiên, trong lĩnh vực an ninh, ảnh hưởng của Trung Quốc tại khu vực cũng lớn dần.
Lê Nguyễn (Theo StraitsTimes, Economist) - Vietnamnet.vn
TIN LIÊN QUAN
Cựu Ngoại trưởng Mỹ Kissinger cho rằng, các nước phương Tây cần phải tính đến lập trường của Moscow khi giải quyết vấn đề Ukraine nếu không muốn Nga trở thành “tiền đồn của Trung Quốc ở châu Âu”.
12/06/2022
Đồng nội tệ của Nga mạnh có nguy cơ làm giảm sức hấp dẫn đối với hàng xuất khẩu của Nga và là một đòn giáng mạnh vào nguồn thu ngân sách, làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng.
12/06/2022
Loạt lệnh trừng phạt của phương Tây sẽ khiến Nga đánh mất 15 năm thành tựu kinh tế và 30 năm hội nhập, theo Viện Tài chính Quốc tế (IIF).
09/06/2022
Phương Tây ngày càng chia rẽ trước câu hỏi có nên tiếp tục chuyển vũ khí hạng nặng giúp Ukraine đối đầu Nga trong cuộc xung đột hiện nay hay không.
03/06/2022
Từ khi khủng hoảng Ukraine nổ ra, dầu Nga từng chảy vào châu Âu chuyển sang châu Á, trong khi lục địa này tăng mua từ châu Phi, Mỹ.
30/05/2022
Chiến dịch quân sự của Nga vào Ukraine đã giáng một đòn chí mạng vào dự án Nord Stream 2 (Dòng chảy phương Bắc 2). Nhưng Điện Kremlin vẫn có lý do để tin rằng, châu Âu sẽ cần hệ thống đường ống này vào một ngày nào đó.
27/05/2022
Kinh tế Nga có một số tín hiệu tích cực trên lĩnh vực tiền tệ và thị trường hàng hóa. Tuy nhiên, Nga vẫn phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu nhập khẩu.
18/05/2022
Thị trường dầu bị xáo trộn vì cuộc chiến ở Ukraine. Nhưng nếu phương Tây quyết định áp thuế đối với dầu Nga thay vì cấm vận, nguồn cung trên thị trường có thể được đảm bảo.
18/05/2022
Việc một quốc gia tuyên bố chiến tranh có thể giúp chính phủ nước đó được sự ủng hộ nhiều hơn từ người dân trong nước, dễ dàng huy động lực lượng, nhưng cũng có thể kéo theo nhiều bất lợi.
08/05/2022
Trang mạng của Câu lạc bộ Valdai- trung tâm phân tích của giới chuyên gia hàng đầu Nga, vừa có bài viết nhận định năm 2022 là tròn 10 năm Nga xoay trục sang phía Đông. Có rất nhiều câu hỏi về hiệu quả của kế hoạch này.
08/05/2022