Nga muốn đánh bại 'Con đường tơ lụa mới'
ảnh minh họa
Khi Liên Xô tan rã, nhiều quốc gia châu Âu và Mỹ trao đổi về việc xây dựng một phiên bản "Con đường tơ lụa mới", kết nối Trung Quốc với Châu Âu qua một vài quốc gia Trung Á và vùng Caucasus, nhằm chuyển hướng tập trung của các quốc gia này từ Moscow sang phương Tây. Một loạt những dự án được thực hiện cho thoả thuận này, bao gồm các đường cao tốc, đường ray và đường ống dẫn.
Cùng thời gian đó, một con đường khác nối châu Âu và châu Á cũng được khai thác, mang tên Đường Biển Bắc (Northern Sea Route). Các chuyên gia Nga cho rằng tuyến đường này hơn hẳn việc phát triển Con đường tơ lụa. Nó không chỉ đóng vai trò chủ đạo trong thương mại Đông - Tây, mà còn mang lại cho Liên Bang Nga vị thế ảnh hưởng lớn trong các cuộc giao thương.
Nga đã có lịch sử lâu dài khai thác vùng biển Bắc Cực phía Bắc lãnh thổ. Nhưng mãi về sau, họ mới độc quyền sử dụng tuyến đường này để tiếp tế cho các điểm dân cư dọc bờ biển và khai thác tài nguyên khoáng sản. Sự độc quyền này trong vài thập kỷ gần đây đã thay đổi, do sự ấm lên toàn cầu khiến lớp băng bao phủ Bắc Cực tan bớt, và cuộc cách mạng trong vận chuyển với việc sử dụng các container vận tải liên hợp, giúp chi phí vận chuyển đường biển thấp hơn nhiều so với các phương tiện khác.
Hai xu hướng này trở nên rõ rệt trong suốt những năm 1990 khi nước Nga và hạm đội phía Bắc rơi vào tình trạng lộn xộn do sự sụp đổ của Liên Xô. Tình trạng này mở đường cho các quốc gia khác tham gia vào vùng biển Bắc Cực, và nhiều người cho rằng Con đường tơ lụa vẫn là con đường hiệu quả nhất giữa Trung Quốc và Châu Âu.
Tuy nhiên mới đây, trong một bài phân tích trên Stoletie.ru, tác giả Aleksandr Pronin tuyên bố Nga đang hành động để khôi phục vị thế ở khu vực biển Bắc Cực, và đặc biệt là Đường Biển Bắc. Một nguyên nhân là do Nga muốn phát triển nguồn tài nguyên thiên nhiên tại khu vực biển này, bao gồm gas và dầu. Nguyên nhân khác là mối quan ngại của Nga về những ảnh hưởng đến vị thế địa - chính trị do dự án Con đường tơ lụa gây ra.
Pronin lập luận, sau sự sụp đổ của Liên Xô, các tuyến đường biển phía Bắc đã trở nên quan trọng hơn với Nga, vì "phần lớn các cảng biển lớn ở phần châu Âu của Liên Xô cũ bây giờ là tài sản của Ukraine, Georgia và các quốc gia Baltic". Hơn nữa, giao thông đường sắt từ Nga sang châu Âu phải đi qua các quốc gia mới độc lập. Chỉ bằng đường biển Nga mới có thể không bị cản trở thương mại với các nước phương Tây.
Thật không may, thay vì bảo vệ lợi ích của Nga trong vấn đề này, năm 1987, tổng thống Mikhail Gorbachev lại tuyên bố "từ bây giờ, con đường biển phía Bắc [nên] hoàn toàn mở cửa cho vận chuyển quốc tế".
Tổng thống Nga Boris Yeltsin tiếp tục thực hiện chính sách mà Pronin mô tả là "thảm họa" - càng khiến vị thế của Nga giảm sút cùng với sự sụp đổ ảo của các hạm đội phía Bắc.
Vào cuối những năm 1990, số lượng tàu Nga đi dọc bờ biển Bắc Cực ít hơn số tàu Liên Xô đầu những năm 1930. Khảo sát tình trạng này tại thời điểm đó, người đứng đầu Uỷ ban Nhà nước Nga khu vực phía Bắc nói rằng "sự phục hồi của Đường Biển Bắc có ý nghĩa đáng kể đối với Nga, nhưng Liên bang Nga không có lợi thế để hỗ trợ con đường này".
Trong khi cư dân dọc đường biển phía Bắc của Nga phải đối mặt với khó khăn, việc xuất khẩu nguyên liệu thô đường biển từ phía Bắc của Nga cũng bị ngưng trệ, tạo điều kiện cho các quốc gia khác tận dụng lợi thế. Việc từ chối vận tải biển của Nga gây ra một hậu quả nghiêm trọng khác, theo Pronin: không có vận tải biển, Nga sẽ không có nhiên liệu cho các máy bay, dẫn đến dịch vụ bay nội địa của Nga lên miền Viễn Bắc sẽ phá sản.
Những cản trở này để lại rất nhiều hậu quả tiêu cực cho vị trí địa - chính trị của Nga. Song, Pronin dự đoán, gần đây đã có những dấu hiệu phục hồi tích cực. Bộ trưởng Quốc Phòng Sergei Shoigu đã khôi phục lại căn cứ không quân ở miền Bắc, bao gồm tăng trọng tải của hạm đội, thiết lập các lữ đoàn Bắc Cực và tăng cường lực lượng cũng như trang thiết bị trên các đảo và tàu chiến tại khu vực này. Những động thái này có thể mang lại những hy vọng mới cho Liên Bang Nga.
Song, bước quan trọng nhất theo Pronin là việc soạn thảo một tài liệu bí mật về lợi ích quốc gia của Nga trên vùng Bắc Cực. Tài liệu này sẽ làm sáng tỏ rằng, việc bảo vệ quyền lợi của Nga tại đại dương phía Bắc không chỉ là vấn đề an ninh và lợi ích từ nguồn tài nguyên thiên nhiên, mà còn là đối kháng lại tầm quan trọng của Con đường tơ lụa mà phương Tây đang đặt rất nhiều hy vọng.
Theo Xaluan.com
TIN LIÊN QUAN
Phương Tây ngày càng chia rẽ trước câu hỏi có nên tiếp tục chuyển vũ khí hạng nặng giúp Ukraine đối đầu Nga trong cuộc xung đột hiện nay hay không.
03/06/2022
Từ khi khủng hoảng Ukraine nổ ra, dầu Nga từng chảy vào châu Âu chuyển sang châu Á, trong khi lục địa này tăng mua từ châu Phi, Mỹ.
30/05/2022
Chiến dịch quân sự của Nga vào Ukraine đã giáng một đòn chí mạng vào dự án Nord Stream 2 (Dòng chảy phương Bắc 2). Nhưng Điện Kremlin vẫn có lý do để tin rằng, châu Âu sẽ cần hệ thống đường ống này vào một ngày nào đó.
27/05/2022
Kinh tế Nga có một số tín hiệu tích cực trên lĩnh vực tiền tệ và thị trường hàng hóa. Tuy nhiên, Nga vẫn phải vật lộn với tình trạng thiếu hụt nguyên vật liệu nhập khẩu.
18/05/2022
Thị trường dầu bị xáo trộn vì cuộc chiến ở Ukraine. Nhưng nếu phương Tây quyết định áp thuế đối với dầu Nga thay vì cấm vận, nguồn cung trên thị trường có thể được đảm bảo.
18/05/2022
Việc một quốc gia tuyên bố chiến tranh có thể giúp chính phủ nước đó được sự ủng hộ nhiều hơn từ người dân trong nước, dễ dàng huy động lực lượng, nhưng cũng có thể kéo theo nhiều bất lợi.
08/05/2022
Trang mạng của Câu lạc bộ Valdai- trung tâm phân tích của giới chuyên gia hàng đầu Nga, vừa có bài viết nhận định năm 2022 là tròn 10 năm Nga xoay trục sang phía Đông. Có rất nhiều câu hỏi về hiệu quả của kế hoạch này.
08/05/2022
Đồng rúp của Nga có thể tăng giá hơn nữa, theo nhà nghiên cứu tại Trường ĐH Kinh tế Nga Plekhanov, ông Sergey Kopylov.
08/05/2022
Tác động về thương mại, năng lượng, lạm phát có thể kéo dài hàng thập kỷ, nhưng Đông Âu sẵn sàng chấp nhận và không nhượng bộ Nga.
07/05/2022
Một số tín hiệu cho thấy kinh tế Nga đang trên đà hồi phục sau giai đoạn đầu căng thẳng, nhưng một số dự báo vẫn kém lạc quan.
06/05/2022